Świecko
Co do genezy nazwy miejscowości Świecko podejrzewa związek ze słowiańskim wrażeniem „święty”, mogło oznaczać święte miejsce. Możliwe, że przekaz ten odnosi się również do nazwy „Schwetig”, miejsca po lewej stronie Odry, naprzeciw „Steile Wand” (Strona Ściana) koło Lossowa, która nazwana została mianem „Opferberg” (Góra Ofiarna).
Pierwsza historyczna wzmianka o tym miejscu, zasiedlonym już w okresie słowiańskim, pochodzi z 10 marca 1354 roku. Od XIV wieku Świecko znajdowało się w posiadaniu rodziny von Lossow. W 1345 roku zostaje nabyte przez magistrat miasta Frankfurt. W tym okresie we wsi zamieszkuje 17 chłopów i sześciu kmieciów na dwunastu łanach powierzchni. Ponadto na jednym łanie wolnym od danin gospodaruje wójt lenny. Świecko należało wtedy do parafii w Rybocicach.
Mapa z 1844 roku pozwala rozpoznać regularny układ miejscowości, sięgający prawdopodobnie czasów nienieckiego osadnictwa. Niewiele można się dowidzieć o losach jej mieszkańców, ani o jej zabudowie na przestrzeni wieków, prawdopodobnie początkowo mamy tu do czynienia ze skromnymi obiektami drewnianymi lub o konstrukcji szachulcowej, które ze względu na podmokły grunt nie mogły zbyt długo przetrwać. Podobnie jak i inne wsie skarbowe Frankfurtu również Świecko ucierpiało w wyniku nieszczęść dziejowych. Udokumentowane jest zajęcie wsi przez wojska Napoleona podczas jego ofensywy na Królewiec w Prusach Wschodnich. Długotrwałe kwaterowanie żołnierzy francuskich oraz obowiązek zaopatrywania oddziałów, ciągnących przez strome zbocza odrzańskiej doliny to zadania, którym wieś musiała sprostać. Obciążało to puste kasy gospodarstw chłopskich, które w wyniku działań wojennych żyły na poziomie minimum egzystencji.
13 czerwca 1855 roku straszna nawałnica ognia zniszczyła 20 domów mieszkalnych i prawie tyle samo stodół. Spis ludności przeprowadzonych w roku 1939 wykazał, że po znacznym przyroście liczby mieszkańców na początku XX i po I wojnie światowej w Świecko liczyło 621 mieszkańców żyjących w 186 gospodarstwach domowych.
W styczniu 1945 roku Świecko wraz z Kunowicami ogłoszone zostało twierdzą, a w ciągu następnym tygodniu znajdowało się w rejonie bezpośrednich walk. Na południe od Świecka wojska radzieckie utworzyły przyczółek na Odrze. W kilka tygodni później miejscowość została kompletnie zniszczona.
Tragiczny rozdział w historii Świecka rozpoczął się jednak już wcześniej, w 1940 roku, wraz z otwarciem tzw. „karnego obozu pracy wychowawczej” podlegającej tajnej policji Gestapo. W obozie tym do momentu jego ewakuacji pod koniec stycznia 1945 roku przebywało średnio 1100 – 1500 jeńców wojennych i robotników przymusowych różnych narodowości.
Początki obozu w Świecko sięgają drugiej połowy października 1940 roku. Zadanie „przemiany wychowania” przeniesiono z obozu przejściowego w Międzyrzeczu do obozu leżącego bliżej frankfurckiej centrali gestapo. Obóz ten znajdował się po lewej stronie szosy prowadzącej ze Świecka do Frankfurtu, na podmokłym terenie nadodrzańskiej niziny. Eksploatowane były również znajdujące się tu baraki dyrekcji berlińskiej firmy budowy autostrad. Część zachodnia z bramą wejściową oddalona była od Odry ok. 300 metrów. Na początku nad główną bramą znajdował się napis „Widok na Odrę”.
Znajdowały się tutaj baraki administracji i nadzoru obozu, kuchnia i stołówka, pralnia oraz jedno pomieszczenie specjalne, w którym karano więźniów. Część wschodnia obozu obejmowała osiem baraków więziennych leżących tuż obok porośniętej sosnami krawędzi wzgórz. Stąd droga wiodła do pobliskiej żwirowni. Dalsze baraki więzienne, sala chorych i psiarnie znajdowały się w południowej części obozu. Naprzeciw centralnego palcu apelowego znajdowały się stolarnia, magazyn z odzieżą oraz barak, w którym odwszawiano.
Więźniowie obozu, w znacznej liczbie Żydzi, zmuszani byli do pracy przy budowie autostrady, w obozowej żwirowni, nad rzeką, przy załadunku i wyładunku wagonów towarowych we Frankfurcie, w miejskiej elektrowni i gazowni., w fabryce konserw oraz w rolnictwie. Więźniów pochodzenia żydowskiego, którzy ponieśli śmierć, chowano początkowo na pobliskim frankfurckim cmentarzu żydowskim. O miejscu pochówku innych zmarłych nic nie wiadomo.
31 marca 1945 roku, gdy armia dowodzona przez marszałka Żukowa stała już obok Rzepina, obóz w Świecku został ewakuowany. Przed wyruszeniem transportu na zachód więźniowie musieli wykopać jeszcze okopy wokół Frankfurtu. W trakcie opuszczania obozu w baraku sanitarnym zamknięto około 100 osób chorych lub niezdolnych do dalszej wędrówki, a następnie barak spalono.
Po zakończeniu wojny w 1945 roku pamięć ofiar Obozu w Świecku przywoływał najpierw skromny obelisk. Dziś na tym terenie znajduje się murowany pomnik z białego granitu z przełamaną żelazną kratą. Tekst tablicy pamiątkowej brzmi: „Dla uczczenia pamięci więźniów obozu karnego w świecku, którzy byli torturowani i ginęli z rąk hitlerowskich faszystów w latach 1940 – 1945.
Mapa z 1844 roku pozwala rozpoznać regularny układ miejscowości, sięgający prawdopodobnie czasów nienieckiego osadnictwa. Niewiele można się dowidzieć o losach jej mieszkańców, ani o jej zabudowie na przestrzeni wieków, prawdopodobnie początkowo mamy tu do czynienia ze skromnymi obiektami drewnianymi lub o konstrukcji szachulcowej, które ze względu na podmokły grunt nie mogły zbyt długo przetrwać.
